پشم سنگ و انواع آن (4 نوع)
مقدمه
پشم سنگ یکی از عایق های صوتی و حرارتی بسیار پرکاربرد در صنایع مختلف ساختمانی، صنعتی و تاسیساتی است. این ماده از ذوب سنگهای آتشفشانی، به ویژه بازالت، در دمای بسیار بالا و تبدیل آن به الیاف تولید می شود. پشم سنگ به دلیل خواص منحصر به فرد خود مانند مقاومت حرارتی بالا، جذب صوت، ضد حریق بودن و دوام طولانی، جایگاه ویژه ای در بین عایق ها یافته است.
تاریخچه پشم سنگ
ایده تولید پشم معدنی ابتدا در قرن نوزدهم در هاوایی مطرح شد. زمانی که مشاهده شد در اثر فعالیت های آتشفشانی، سنگ های مذاب به شکل الیاف درآمده اند. این پدیده منجر به تلاش برای باز تولید مصنوعی آن در مقیاس صنعتی شد. در دهه 1930 میلادی، تولید تجاری پشم سنگ آغاز شد و به سرعت جای خود را در صنایع مختلف باز کرد.
روش تولید پشم سنگ
فرآیند تولید پشم سنگ شامل مراحل زیر است:
- ذوب سنگ بازالت در دمای حدود 1500 درجه سانتی گراد.
- چرخاندن مذاب به وسیله دستگاههای چرخان برای تولید الیاف.
- افزودن رزین های آلی برای اتصال الیاف به یکدیگر.
- شکل دهی و پخت نهایی به صورت تخته ای، رول یا لوله یا فله ای.
انواع پشم سنگ
پشم سنگ بسته به کاربرد و شکل فیزیکی آن به چند دسته تقسیم می شود:
- تخته ای یا پانلی (Board): مناسب برای دیوارها و سقف ها.(مبحث نوزدهم صرفه جویی در مصرف انرژی)
- رولی، پتویی یا لحافی(Blanket): برای پوشش سطوح وسیع مانند سقف سوله ها و شیروانی .
- لوله ای(Pipe): برای عایقکاری لوله های تاسیساتی.
- فله ای(Loose): برای فضاهای خالی یا پر کردن نقاط دشوار
مزایای پشم سنگ
- عایق حرارتی قوی: کاهش مصرف انرژی در ساختمان ها.
- مقاومت بالا در برابر آتش: نسوز و مناسب برای ایمنی سازه
- عایق صوتی: کاهش انتقال صدا در دیوارها و سقف ها.
- دوام بالا: عمر مفید طولانی و مقاوم در برابر پوسیدگی.
- مقاومت در برابر رطوبت و قارچ ها.
کاربردهای پشم سنگ
- ساختمان سازی: دیوارها، سقف ها، کف و نما
- صنایع نفت و گاز: عایق کاری لوله ها و تجهیزات
- صنایع نیروگاهی و پتروشیمی
- صنایع کشتی سازی، خودرو سازی و واگن سازی
- استودیوها و اتاق های ضبط صدا (آکوستیک)
معایب احتمالی پشم سنگ
- ممکن است در هنگام نصب، گرد و غبار تولید کند که می تواند حساسیت پوستی یا تنفسی ایجاد کند ( استفاده از ماسک و دستکش توصیه می شود)
- هزینه اولیه نسبتاً بالاتر از برخی عایقها مانند پشم شیشه
این عایق حرارتی ،صوتی و ضد حریق است که بر اساس دانسیته (چگالی)، ضخامت و نوع روکش به چند دسته تقسیم می شود.
طبقه بندی بر اساس دانسیته (چگالی):
- سبک (دانسیته 30 تا 50 کیلوگرم بر متر مکعب) و کاربرد آن برای سقف سوله ها و شیروانی و سقف کاذب و دیوارهای داخلی میباشد.
- نیمه سنگین(دانسیته 60 تا 80 کیلوگرم بر متر مکعب) و کاربرد آن برای دیوارهای بیرونی (خارجی) و ساندویچ پانل ها میباشد.
- سنگین(دانسیته 100 تا 150) و کاربرد آن برای کف ها و دیگ های بخار و مخازن میباشد.
- بسیار سنگین(دانسیته 180 تا 200 کیلوگرم بر متر مکعب) و کاربرد آن برای کوزه ها و دماهای بسیار بالا میباشد.
طبقه بندی بر اساس ضخامت:
ضخامت پشم سنگ بسته به نوع کاربرد متفاوت است.
ضخامت های متداول:
- ضخامت 25 میلی متر
- ضخامت 50 میلی متر
- ضخامت 75 میلی متر
- ضخامت 100 میلی متر
- ضخامت های سفارشی بسته به نیاز پروژه
در واقع ضخامت بیشتر مساوی است با عایق بهتر حرارتی ، صوتی اما وزن و قیمت بیشتر
طبقه بندی بر اساس نوع روکش
- بدون روکش که ویژگی آن ارزانتر و برای مکانهای خشک و محافظت شده میباشد و کاربرد آن برای سقف کاذب و دیوار داخلی میباشد.
- روکش فویل آلومینیوم که ویژگی آن بازتاب دهنده حرارت، ضد رطوبت(بخار بند) و کاربرد آن برای عایق لوله و کانال های تاسیساتی میباشد.
- روکش کاغذ کرافت که ویژگی آن ضد بخار، ساده و اقتصادی و کاربرد آن برای ساختمان های مسکونی میباشد.
- روکش توری سیمی (مش بندی) که ویژگی آن برای پایداری بیشتر در مکان های عمودی و کاربرد آن برای دیگ های بخار و مخازن میباشد.
- روکش پارچه نسوز یا گالوانیزه که ویژگی آن برای مکان های پر حرارت یا صنعتی و کاربرد آن برای کوره ها و نیروگاه ها میباشد.
جمع بندی
پشم سنگ یکی از بهترین عایقهای معدنی چند منظوره است که می تواند همزمان نیازهای عایقکاری حرارتی، صوتی و ایمنی در برابر آتش را برآورده کند. با توجه به مزایای فراوان آن، استفاده از این ماده در پروژه های ساختمانی و صنعتی رو به افزایش است و نقش مهمی در کاهش مصرف انرژی و بهبود کیفیت محیط زندگی ایفا می کند.
